Kentucky’nin doğu kısmındaki birçok araba ve kamyonette araç sahibinin “kömür dostu” olduğunu ifade eden siyah plakalar göze çarpar.
Dört bir yanda bu plakalar olmasına rağmen bölgede kömür madenlerinde çalışan birini bulmak gitgide zorlaşıyor: Kömür sektörünün hızla küçüldüğü bu eyalette 6000’den az sayıda madenci kalmış durumda. 2008’den bu yana 10.000’den fazla madencinin işine son verildi.
Bu kişilerin pek çoğu iş bulmak üzere yöreden ayrılmak zorunda kaldı. Küçük bir kısmı ise başka (hatta beklenmedik) alanlarda çalışmaya başlayabildi. Çünkü iş yerleri de madencilere farklı yollar açacak şekilde yenileniyor.
Rusty Justice’in şirketi de böyle yerlerden.
Ömrü boyunca kömür sektöründe çalışmış olan Justice, “Kömür madenlerindeki kişiler toz toprak içinde, elleriyle çalışıyorlar diye düşünülür. Oysa günümüzdeki kömür madenlerinin hayli karmaşık yerler olduğunu, bu çalışmalarda teknolojiden ve robot biliminden epey yararlanıldığını görmüştüm.”
Justice, Kentucky’nin Pikeville kentinde bir yıl önce kurulmuş teknoloji şirketi Bit Source’un sahiplerinden biri ve doğu Kentucky’de ağırlıklı olarak kömür endüstrisine hizmet veren bir mühendislik ve kazı şirketi de bulunuyor.
İşlerin gidişatını gözlemleyen Justice birkaç yıl önce farklı alanlara yönelmek gerektiğini hissetmiş. Epey araştırma yaptıktan sonra iş ortağı ile birlikte yazılımcılığa eğilmeye ve işlerinden olmuş madencilere yeni bir beceri öğreterek bölgedeki iş gücünü bu alana yönlendirmeye karar vermişler.
Justice’in verdiği iş ilanlarına yaklaşık 1000 başvuru olmuş. İçlerinden on kişi işe alınmış ve bu kişilerin dokuzu hâlâ şirkette çalışıyor.
Bit Source’un merkezinde MacBook bilgisayarlarının başına oturup kod yazıyorlar. Öncesinde hepsi kömür endüstrisinde çalışıyormuş. Şirketin sunduğu 22 haftalık eğitimin ardından altı madenci ve üç endüstri elemanı kodcu olmuş.
Garland Couch, 2014 yılında işinden oluncaya dek kömür şirketlerinde bakım ve onarım müdürü olarak görev yapıyormuş. Kömür endüstrisindeki pek çok iş gibi kazancı iyiymiş. Söylediğine göre, Bit Source’tan haberdar olmadan önce ailesine bakabilmek için bölgeyi terk etmesi gerektiğini düşünüyormuş.
“Appalaş bölgesinde kömür endüstrisi için çalışmadığınızda kazancınız ciddi anlamda düşer,” diyor. “Düzgün bir gelir elde etmek için taşınmak gerekiyordu.”
Eyalet senatosu üyelerinden Robin Webb, Kentucky’deki birçok yöreyi temsil eden, madencilik kökenli bir avukat.
“Doğu Kentuckyliler aileye ve toprağa değer verir. Evlerinde, memleketlerinde yaşamak isterler ve böyle bir imkânları olmalı,” diyor Webb. “Politikaları geliştirenler olarak bizlerin amacı da bunu yapabilmelerini sağlamaktır kanımca.”
Geçmişte politikacılar bölgenin asfalt altyapısını iyileştirmeye ve Kentucky’nin doğu kısmında iki ve dört şeritli otoyollar inşa etmeye odaklandılar. Ekonomik zorlukları coğrafi yapıyla açıkladılar: Bölgedeki dağ ve ormanlardan dolayı, uzun ve dolambaçlı yollardan oluşan ağlar gerekiyordu.
Bit Source yöneticisi John Handshoe ise kendi şirketi gibi girişimlerin gelişebilmesi için Kentucky’nin başka tür bir altyapıya ihtiyacı olduğunu söylüyor.
“Buradan kömür göndermiyoruz artık, kod gönderiyoruz,” diyor. Otobanımız, yolumuz, trenimiz geniş bant artık bizim.”
Bölgeyi geniş banda kavuşturmayı amaçlayan eyalet fonlu bir proje olmasına rağmen yöredeki internet hızı başka pek çok kente kıyasla düşük.
Bölgedeki liderler projenin yepyeni bir Appalaş yaratmak için kritik olduğunu düşünüyorlar. Onlara göre gelecekleri, kömür gibi dev bir endüstriden ziyade daha küçük sektörlere ve oralardaki çalışanlara bağlı. Bu da geçmişteki işleyişe kıyasla büyük bir değişim.
Bit Source’un sahibi Justice, binanın girişinde asılı duran eski tarz madencilik aletlerine işaret ediyor.
“Sloganımız: Yeni bir gün, yeni bir yol,” diyor. “Burada, Appalaş’ta yeni bir gün doğuyor ve biz de işleri yeni bir yola sokmaya çalışıyoruz.”
Justice’in de dediği gibi bu, dünyanın başka kısımları için yeni bir yol olmayabilir, ama doğu Kentucky için öyle.
Erica Peterson’ın 6 Mayıs 2016’da npr.org’da yayımlanan yazısından çevrilmiştir.
Yazının orijinal linki: http://www.npr.org/sections/alltechconsidered/2016/05/06/477033781/from-coal-to-code-a-new-path-for-laid-off-miners-in-kentucky
Çevirmen: Gülin Ekinci
Görsel: By Khushie singh (Own work) [CC BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)], via Wikimedia Commons